Ik wilde dat mijn vader kon zijn wie hij was
Beklemmend
‘Ik vind geloven boeiend, maar ook vaak beklemmend. Ik geloof wel dat er iets is, maar ik geef er geen naam aan. Toch word ik als kind van een moslim vaak als moslima bejegend. Het eerste verpleeghuis waar mijn vader heen ging, was een islamitisch huis. Daar werden wij als niet islamitisch genoeg gezien.’
Ervaring
‘Ik en mijn familie kozen ervoor om mijn vader dichterbij te halen. Naar een plek waar ze meer ervaring hadden met dementie: een net geopende Turkse afdeling in een Haagse zorginstelling. Die kreeg de bedden alleen niet vol ‘omdat veel migranten hun ouders thuishouden’.’
Eigen volk
‘In het derde en laatste tehuis wisten ze soms niet wat ze met papa of ons moesten doen. Een verpleegkundige vroeg ons op de eerste dag waarom we hem daar hadden gebracht en niet tussen zijn ‘eigen volk’. Een van de verpleegkundigen hield er geen rekening mee dat mijn vader vanwege zijn geloof geen varkensvlees eet. Volgens haar proefde hij dat toch niet? Ze was mijn favoriete verzorgster, maar ze had gewoon geen idee. We vullen dingen voor de ander in en nemen geen kennis van andere culturen. In het onderwijs ook niet.
OMAZ
‘Door deze, en eerdere ervaringen heb ik OMAZ (Oudere Migranten Aan Zet) opgericht. OMAZ wil samenwerken met patiënten, naasten, beleidsmakers, wetenschappers én de zorgverleners. Zodat we niet óver maar mét de ouderen praten. Ik wil dat zorgverleners, beleidsmakers, wetenschappers de mens zien en leren kennen en niet enkel met protocollen bezig zijn.
Ander gesprek
‘Het was niet altijd makkelijk. Ik heb met mijn vader niet gepraat over het levenseinde zelf. Dat betekende niet: einde gesprek, maar vormde het begin van een ander gesprek. Over wat iemand hier en nu nodig heeft, en over zijn wensen voor het afscheid bijvoorbeeld. Papa liet ons weten dat hij in Kos begraven wilde worden. Daar is hij geboren, hij maakte er onderdeel uit van een Turkse minderheid.’
Culturen
‘Mijn man is moslim en wil voor mij blijven zorgen tot de laatste snik. Maar dat wil ik niet. Ik wil de fase niet bereiken dat ik stront op de muren ga smeren en mijn dierbaren niet meer herken. Voor mij is euthanasie een bespreekbare optie. Dat begrijpt mijn man nu en hij is van mening dat het mijn keus is. Dat is voor mij het belangrijkste in palliatieve zorg voor verschillende culturen. Het gaat om respect hebben voor iemands wensen. De beste manier om die te achterhalen is door het stellen van vragen.’
Fatoş is 53 jaar, haar vader had dementie. Hij overleed in september 2021. Hij was 85 jaar.
Dit artikel is een samenvatting van een interview gemaakt door Martien Versteegh voor Relevant. Het hele artikel lees je op de hier website van NVVE. De foto op deze pagina is gemaakt door Marion Duimel.