Even mijn zinnen verzetten
Een snel ziekbed
‘Herma was nooit ziek, echt nooit. Ik heb zelf COPD dus ben altijd benauwd. Toen Herma – midden in coronatijd – ook benauwd werd, zijn we naar de huisarts gegaan. Later moesten we een foto laten maken in het ziekenhuis. En wat er toen gebeurde is bizar. Ik snap het zelf nog steeds niet. We waren net thuis van het ziekenhuis toen Herma gebeld werd. Ze kreeg te horen dat ze kanker had en het zat overal. Haar botten, longen, hersenen, echt overal. Toen ze ophing, kon ze niet meer praten. Er kwam geen geluid meer uit haar. Ze kon ook ineens niet meer lopen. Haar benen werkten niet meer.’
Praktische zaken regelen
‘Dat ze niet meer kon praten. Daar heb ik heel veel moeite mee gehad. Eigenlijk nog steeds. Want ik kon niets meer aan haar vragen. We hebben nooit over de dood gepraat. Ik wilde het wel, maar dan zei ze altijd: ‘We hebben nog tijd genoeg.’ Herma was echt een schat, de liefste, maar ze was geen prater. Samen met haar broer heeft ze dingen geregeld voor haar ouders, toen die in de laatste levensfase kwamen. Daar wist ik nog wel wat dingen van.'
Rustig sterven
‘Ik had graag gehad dat Herma thuis zou sterven. Maar dat kon echt niet. Er was te weinig hulp. Het was midden in coronatijd. Ze is opgenomen in het hospice. Het weekend voordat Herma naar het hospice ging, zijn alle vrienden en familie hier geweest. Het afscheid met vrienden en familie heeft mij toen goed gedaan. Ik hoop voor Herma ook, al zal ik het nooit echt weten.’
Goede zorgen in het hospice
‘De tijd in het hospice was heel fijn. Er was echt aandacht voor ons. Er werden ook veel gesprekken met mij gevoerd. Hoe het met me ging, hoe ik de toekomst zag? Dat hielp me wel. De omgeving van het hospice was heel mooi, net als haar kamer. We hebben toen veel mooie foto’s gemaakt. Mijn huis staat vol met foto’s van Herma. Als je de foto’s weghaalt, stort het huis in, zeg ik weleens.
Herinneringen in het hospice
‘In het hospice pakte Herma mijn hand en trok deze naar zich toe. Ze kon natuurlijk niet meer praten maar ik ben bij haar in bed gaan liggen. Dat had ik van tevoren nooit gedacht, dat ik tegen haar aan zou liggen toen ze stervende was. Nu kijk ik daar fijn op terug. Het was mooie ervaring die we nog konden delen. 15 februari is Herma opgenomen in het hospice, 20 maart is ze overleden.’
Mooie uitvaart
‘Iedereen gaf ons complimenten met de uitvaart. Ik weet niet of Herma het ook mooi had gevonden. Twee maanden na de uitvaart, is de uitvaartbegeleider van Herma bij mij geweest. Ik heb alles vastgelegd. Mijn hele uitvaart is geregeld, tot aan de muziek toe. Ik heb een afscheidsbrief geschreven, die wordt voorgelezen. Mijn testament is geregeld. Mijn broers, of de kinderen van Herma hoeven zich daar geen zorgen over te maken. Ik wilde niet zoals het bij Herma is gegaan.'
Hoe ik rouw
'Herma is nu anderhalf jaar dood. Ik heb nog steeds moeite met de manier waarop het is gegaan. Zo snel, binnen twee maanden was ze er ineens niet meer. En dat ze niet meer kon praten. Ze heeft in het hospice nog wel mijn naam gezegd, maar verder dan namen zijn we niet gekomen. Maar het gaat.'
Hulp bij rouw
'Ik krijg twee keer per dag thuiszorg, en ik heb heel veel vrienden. Ik heb mijn zangkoor en mijn kaartclub. De broer van Herma en zijn vrouw zorgen ook goed voor mij. Ze komen iedere week langs. De zoon van Herma, Maarten komt regelmatig eten. Dat vind ik zo gezellig samen. Ook Rick, Herma's andere zoon, komt met zijn gezin af en toe langs. Ik zou de kleinkinderen wel vaker willen zien, maar ik snap dat zij het druk hebben. Als het mooi weer is, ga ik soms bij het voetballen kijken. Ik heb ook veel steun van mijn familie, ik ga er regelmatig eten of op bezoek. En als ik het helemaal niet meer zie zitten, pak ik mijn scootmobiel om een ritje maken. Even mijn zinnen te verzetten. Dat helpt.’
Dinie (links op de foto) is 64 jaar en was getrouwd met Herma, 72 jaar. Herma had uitgezaaide longkanker. Herma is op 20 maart 2021 overleden.