Wonden door kanker (oncologisch ulcus)

Wat zijn oncologische wonden? 

Gezonde huidcellen beschermen je lichaam tegen stoten, zonlicht, water, warmte, kou en bacteriën. Je huid slijt aan de bovenkant af, en aan de onderkant komen er nieuwe cellen bij. Precies genoeg om je huid gezond en heel te houden.  

Kankercellen gedragen zich anders. Ze doen niet wat ze moeten doen, en ze stoppen niet met groeien. Zo kan bijvoorbeeld een tumor in de borst doorgroeien in de huid. Maar er kunnen ook uitzaaiingen van bijvoorbeeld kanker in lymfeklieren in je huid terechtkomen en daar verder groeien.  

Wat merk ik van wonden door kanker? 

Bij een oncologisch ulcus heb je een wond ontstaan door een kwaadaardige tumor of een uitzaaiing die door de huid heen naar buiten groeit. Deze wonden geven klachten, zoals:   

• vochtophoping in de huid (oedeem) 
• pijn 
• jeuk 
• bloedverlies 
• wondvocht  
• vieze geur  
• niet goed kunnen bewegen (bijvoorbeeld een arm of been)  
• schaamte  
• boosheid, angst en/of somberheid  
• eenzaamheid (je wilt liever niet bij andere mensen in de buurt komen) 
• problemen met intimiteit en seksualiteit 

Oorzaken van oncologisch ulcus 

Oncologisch ulcura kunnen ontstaan door:  

• kanker van de huid of de slijmvliezen  
• uitzaaiingen van kanker ergens anders in het lichaam  
• een tumor of uitzaaiing onder de huid of slijmvliezen die in de huid of slijmvliezen groeit  

Oncologisch ulcura komen vooral voor bij de volgende soorten kanker: 

• borstkanker  
• longkanker 
• tumor in het hoofd-halsgebied  
• tumor van de vrouwelijke geslachtsorganen  
• tumor van de endeldarm of anus 
• huidkanker (vooral melanoom) 

Onderzoek 

De dokter zal kijken hoe lang de wond al bestaat en hoe het ontwikkelt. ‘Groeit het snel?’, en ‘wat zijn de klachten?’ zijn dan belangrijke vragen. Ook vraagt de dokter naar hoe je eet en drinkt, of je rookt en welke medicijnen je gebruikt. 

De wonden in je huid kunnen ervoor zorgen dat je je misschien schaamt, vies voelt of bang bent. Daarom zal de dokter aan je vragen hoe jij je voelt. 

Bij normale wonden kijkt de dokter altijd naar de kleur van de wond. Bij wonden door kanker wordt dat niet gedaan. Door de oorzaak van dit soort wonden heeft dit geen zin.  

Wonden door kanker: wat kan eraan gedaan worden? 

Je kunt wonden door kanker minder erg maken. Zo kun je behandeling krijgen tegen de kanker die de wonden veroorzaakt. Opties zijn: 

• operatie 
• radiotherapie 
• geïsoleerde ledemaatperfusie
• chemotherapie 
• doelgerichte therapie 
• immunotherapie  

De behandeling hangt af van jouw persoonlijke en medische situatie. Als je nog maar kort te leven hebt, of je wilt niet te vaak naar het ziekenhuis kun je ervoor kiezen om niet (verder) te behandelen. Lees hier meer informatie over wel of niet behandelen.  

Als de oorzaak van je wonden niet meer behandeld kan worden, dan zal de behandeling zich op de klachten van je wonden richten. Het is belangrijk om klachten door je wonden op tijd te melden bij je zorgverlener.  

Een (wond)verpleegkundige kan hierbij helpen. 

• de wond schoonmaken met de (hand) douche met lauwwarm water en een zachte straal of als dit niet meer kan met een spuit met kraanwater of natte gazen  
• Als de wonden stinken kan er ook wondspoelmiddel gebruikt worden 
• de wond afdekken* 
• medicijnen (antibiotica) om de geur tegen te gaan  
• als de wond bloedt: gaas met medicijnen om de bloeding te stelpen  
• als de wond erg bloedt: radiotherapie (alleen om het bloed te stelpen) of een behandeling die de bloedvaten afsluit (embolisatie)  
• pijnbestrijding (paracetamol, opioïden)  
• geestelijke hulp, bijvoorbeeld door een geestelijk verzorger of psycholoog  

Wat kan ik of mijn naaste doen?  

Als je een oncologisch ulcus hebt, kunnen jij en je naasten daar meestal niet veel aan doen, behalve de wonden goed verzorgen en zorgen voor frisse lucht in huis (je kamer luchten). Vertel tegen je dokter of verpleegkundige duidelijk waar je last van hebt en wat je belangrijk vindt om met de wondbehandeling te bereiken. De wondverpleegkundige kan jou en jouw naaste leren de wond goed te verzorgen.  

Bespreek ook wanneer en hoe hulp gevraagd moet worden, bijvoorbeeld bij koorts of ernstige bloedingen of wanneer je veel last hebt van geur, pijn of jeuk. Zeg tegen de dokter of verpleegkundige als je het moeilijk vindt om met de situatie om te gaan. Ook voor jouw naasten kan het moeilijk zijn, ook zij kunnen dit zeggen tegen de zorgverleners.  

Wat zijn mijn wensen?  

Het is belangrijk dat je met je (huis)arts, verpleegkundige en naasten praat over je lichamelijke klachten, maar ook over wat je denkt en voelt. Oncologische ulcera hebben niet alleen invloed op je lichaam, maar ook op je geest en misschien op de relatie met je partner. Als je veel piekert of je somber voelt, vertel dat dan ook, zodat je arts je eventueel kan doorverwijzen naar een psycholoog of geestelijk verzorger.

Meer informatie   

Deze informatie is gemaakt op basis van de richtlijn ' Oncologische ulcera in de palliatieve fase' voor zorgverleners.