Na zijn overlijden voelde ik dankbaarheid
Mooi leven
‘We leidden een vol en mooi leven. Mooie reizen, lekker eten en bijzondere ontmoetingen, uitstellen naar later deden we niet. Ben was 20 jaar toen hij de ziekte van Hodgkin en behandelingen daarvoor kregen. En hoewel hij tientallen jaren fit en gezond was, kreeg hij in 2021 de diagnose ongeneeslijke galwegkanker.’
Bewust meemaken
‘Vanaf het moment dat hij de diagnose kreeg, hoopte Ben dat hij met euthanasie dood zou gaan. Hij wilde liever geen palliatieve sedatie. Hij wilde zijn eigen overlijden bewust meemaken. Zo lang het ging maakte we van elke dag een mooie dag. Hij herschreef zijn boek Gevleugeld leiderschap en gaf het opnieuw uit.’
Stuiterbal
‘Een week of vier voor zijn dood kreeg Ben meer pijn en ging hij minder eten. In laatste weken was hij een soort stuiterbal. Het ene moment dacht ik dat hij doodging, het andere moment zaten we samen muziek te maken. Maar dat hij hard achteruit ging, was wel duidelijk.’
Uitgesteld
‘Zijn euthanasie stond gepland voor de zondag. Maar omdat hij zich op zaterdag best goed voelde, hebben we de euthanasie uitgesteld, uiteindelijk naar de donderdag erna. Die dag werd Ben juichend wakker. ‘Ik heb het gehaald! Ik krijg euthanasie!’. Hij was zo blij dat zijn leven zou eindigen zoals hij het al die tijd had gewild.’
Nieuwe fase
‘Voor mij begon op die dag juist een nieuwe fase. We zijn bijna dertig jaar getrouwd geweest. Ik ben zo dankbaar voor hoe de laatste fase van Bens leven is gegaan. Dat alles wat hij nog wilde doen, gelukt is. Die wetenschap hielp – en helpt – mij om door te gaan.’
Omheen groeien
‘Er zijn veel moeilijke momenten geweest. Zo vaak heb ik gedacht: hoe moet ik dit zonder hem doen? Sommige mensen zeggen dat het verdriet slijt. Zo ervaar ik het niet. Het verdriet om Ben blijft, maar ik groei eromheen.’
Dorine is de echtgenote van Ben. Ben overleed op 16 september 2022 aan galwegkanker. Dit interview is een samenvatting. Het hele interview lees je het boekje ‘Over leven met de dood’ van Netwerken Palliatieve Zorg Fryslân. Je leest en bestelt het boekje hier.