Euthanasie

Wat is euthanasie? 

Euthanasie is doodgaan met hulp van een arts. Een arts geeft je medicijnen die een einde aan je leven maken. Misschien denk je hier wel eens aan. Omdat je erg lijdt en niet meer verder wilt leven. Of omdat je misschien euthanasie wilt in de toekomst.

Natuurlijk sterven

Veel mensen sterven op een ‘gewone’, natuurlijke manier: rustig en zonder veel pijn, angst of benauwdheid. Dat gaat vaak vanzelf of soms met medicijnen. Hoe sterven gaat, lees je op de pagina Stervensfase.

Palliatieve sedatie

Euthanasie is iets anders dan palliatieve sedatie. Bij palliatieve sedatie wordt het leven niet beëindigd. Je leeft je leven tot het natuurlijke einde uit, terwijl je jouw klachten, door de palliatieve sedatie, niet of minder merkt. Je krijgt pas palliatieve sedatie als de verwachting is dat je binnen 2 weken overlijdt.

Poster Euthanasie 

In deze poster zie je in woord en beeld wat euthansie is, welke keuzes hierbij komen kijken en wat de voorwaarden zijn. Klik op de afbeelding om het groter te zien. 

Wanneer euthanasie? 

Sommige mensen lijden zo erg dat ze niet meer verder willen leven. Ze kunnen niet meer. Dan spreek je van ondraaglijk lijden. Wat lijden is, is voor iedereen anders. Welke klachten zijn voor jou zo erg dat je niet meer wilt blijven leven? Het kan om lichamelijke klachten gaan, zoals pijn, uitputting, misselijkheid of benauwdheid. Het kan ook om geestelijke klachten gaan, zoals angst, somberheid en verwardheid. Vaak gaat het om een combinatie van klachten. Je praat altijd met je arts over je wens tot euthanasie. Ook als het niet voor nu is maar voor later. Je arts wil zeker weten dat je wens niet is veranderd. Zelf moet je zeker weten dat je het wilt. Ook je arts moet begrijpen waarom je het wilt. En begrijpen dat dit voor jou de enige oplossing is.

Jij bent de enige die kan zeggen wanneer ondraaglijk lijden begint. Waar de één nog positieve en waardevolle momenten beleeft, ervaart de ander die niet meer.

Euthanasie aanvragen 

Euthanasie of niet, dat is een belangrijke beslissing. Dat betekent dat er eerst goed over gepraat én nagedacht moet worden.  

Vandaag is niet morgen 

Misschien vond je gisteren dat je leven ondraaglijk was, maar kijk je er vandaag weer anders tegenaan. Het komt ook vaak voor dat mensen hun grenzen opschuiven: ze wennen aan nieuwe situaties die ze van tevoren misschien als ondraaglijk zagen. Het is dus belangrijk dat je goed nadenkt. Euthanasie is niet iets waar je in een opwelling voor kiest. Ook kost het vaak tijd om alles rond een euthanasie goed te regelen.

Voorwaarden voor euthanasie 

Als je vindt dat je ondraaglijk lijdt en er is geen verbetering mogelijk, dan kun je je arts om euthanasie vragen. Je arts zal je veel vragen stellen, want zij mag niet zomaar euthanasie geven. Zij moet zeker weten dat je verzoek aan de wettelijke eisen voldoet: 

• Je wilt de euthanasie zelf. Je doet het niet voor iemand anders.
• Je hebt er heel goed over nagedacht. En je blijft er hetzelfde over denken.
• Je lijdt heel erg (ondraaglijk).
• Je lijden zal niet stoppen of minder worden (uitzichtloos).
• Er zijn voor jou geen andere oplossingen meer om het lijden te stoppen.
• Je weet genoeg over hoe het met je gaat. En over je toekomst, bijvoorbeeld over behandelingen.
• Je weet precies wat euthanasie is en hoe het gaat.

Je wilt euthanasie 

Als je arts vindt dat jouw wens aan de wettelijke eisen voldoet, zal er nog een tweede (onafhankelijke) arts met je praten. Deze tweede arts is een SCEN-arts die speciaal is opgeleid om euthanasieverzoeken te beoordelen. SCEN is een afkorting van Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland.

• De SCEN-arts checkt het werk van jouw eigen arts, om zeker te weten dat zij zich aan de euthanasiewet houdt.
• De SCEN-arts wil ook met je praten zonder dat er anderen bij zijn. Zij wil zeker weten dat je de euthanasie echt zelf wilt en dat je niet onder druk wordt gezet door andere mensen.
• De SCEN-arts zal meestal ook willen praten met je naasten en zorgverleners.  
• De SCEN-arts schrijft een verslag waarin staat of jouw verzoek aan de wettelijke eisen voor euthanasie voldoet. Dit verslag gaat naar je eigen arts die het met jou bespreekt.
• Als de SCEN-arts vindt dat het verzoek aan de wettelijke eisen voldoet, kan jouw arts verdere afspraken met jou maken. Bijvoorbeeld wanneer en wie je bij de euthanasie wilt hebben.   

Als het verzoek om euthanasie niet aan alle zorgvuldigheidseisen voldoet, adviseert de SCEN-arts negatief. Bijna altijd neemt je arts dit negatieve advies over. De euthanasie wordt dan niet gegeven. Je arts mag een negatief advies naast zich neerleggen en toch de euthanasie uitvoeren. Maar dat besluit moet zij wel kunnen uitleggen. Het besluit dat de euthanasie niet doorgaat, geldt niet voor altijd. Als de situatie verandert, kan je arts je verzoek opnieuw in behandeling nemen. 

Mag je arts weigeren? 

Niet alle artsen willen euthanasie geven. Je eigen arts mag dat dus ook weigeren. Sommige artsen geven nooit euthanasie uit principiële reden. Soms weigert een arts omdat zij vindt dat jij (nog) niet ondraaglijk en uitzichtloos lijdt. Maar zij mag jou niet tegenhouden. Zij kan je verwijzen naar een andere arts. Je kunt ook zelf op zoek gaan naar een andere arts. 

Hulp bij zelfdoding 

Euthanasie kan op 2 manieren:

• via een slangetje in je arm
• met een drankje

Samen met je naasten en je arts bespreek je hoe, wanneer en waar je wilt sterven en wie je er graag bij wilt hebben. Als je voor een drankje kiest, krijg je dit van je arts. Dan krijg je de dag ervoor ook een middel tegen overgeven. Je neemt dit drankje dan zelf in. Dit kan niet als je problemen hebt met slikken. Officieel heet het dan geen euthanasie maar ‘hulp bij zelfdoding’. Je arts bespreekt wat in jouw situatie kan en wat je het liefste hebt.  

Bij euthanasie via een slangetje in je arm (infuus) val je eerst in een diepe slaap. Daarna krijg je een middel dat de spieren verlamt, ook de ademhalingsspieren. Je ademhaling stopt. Doordat je geen adem meer haalt, stopt je hart met kloppen. Je overlijdt dan snel. 

Hoe gaat het verder na euthanasie? 

Na de euthanasie belt de arts de lijkschouwer van de gemeente (schouw-arts). Die komt kijken en controleert of je door euthanasie is overleden. Daarna belt de lijkschouwer de officier van justitie. Die zal jouw lichaam dan vrijgeven. Dat betekent dat jouw naasten vanaf dat moment de uitvaart kunnen gaan regelen. De lijkschouwer laat een verklaring achter voor de uitvaartverzorger. De uitvaartverzorger kan komen, als de lijkschouwer is geweest. 

Je arts vult een meldingsformulier en een verslag in. De lijkschouwer stuurt de verslagen van de arts en de SCEN-arts naar de regionale toetsingscommissie euthanasie. De leden van deze commissie beoordelen of de arts zorgvuldig heeft gehandeld. Ze sturen de arts hierover een brief.