Plek van sterven

Veel mensen willen het liefste thuis sterven, in hun bekende omgeving, met hun naasten om zich heen. Maar soms kan dat niet, omdat de verzorging te zwaar of te moeilijk wordt. Er zijn ook mensen die ervoor kiezen om bijvoorbeeld naar een hospice te gaan.

Opslaan

Lees voor

Download Verstuur Translate

Waar wil ik sterven?

Er zijn verschillende plaatsen waar je je laatste levensdagen kunt doorbrengen. Hier lees je wat de mogelijkheden zijn, en wat de voor- en nadelen zijn. Zo kun je een goede keuze maken. Je kunt je keuze natuurlijk aanpassen als je situatie verandert.

Wil je iets weten over de kosten? In Vergoeding palliatieve zorg lees je daar meer over.

Palliatieve zorg thuis

Als je het liefste thuis wilt sterven, zijn deze dingen belangrijk en nodig:

een fijne ruimte voor jezelf met een bed dat goed ligt en waarin je je het prettigst voelt
mantelzorg en/of hulp van vrijwilligers met ervaring bij sterven
professionele zorg van jouw huisarts en (wijk)verpleegkundigen

Yvian, 49 jaar

Niet thuis opbaren

Yvian heeft uitgezaaide longkanker. Yvian en haar dochters hebben een duidelijk beeld bij haar overlijden. 'Mijn dochters willen graag dat ik thuis overlijd.' Lees Yvians verhaal hier.

Mantelzorg bij thuis sterven

Mantelzorg is de zorg die je partner, familieleden, huisgenoten, buren en/of vrienden geven. Zij verzorgen je niet omdat het hun werk is, maar omdat ze je graag willen helpen. Lees hier meer over in Mantelzorg.

Professionele zorg

Op een bepaald moment is mantelzorg niet meer genoeg. Dan is er professionele hulp nodig, zoals:

verpleegkundige zorg, bijvoorbeeld voor het geven van injecties of het verzorgen van wonden. Ook houden zij in de gaten of je niet onnodig veel klachten, zoals pijn of angst, hebt.

De huisarts is verantwoordelijk voor de medische zorg. Als het nodig is, overlegt hij of zij met de specialist in het ziekenhuis of met zorgverleners die gespecialiseerd zijn in palliatieve zorg.

Als je 's nachts ook zorg nodig hebt, komt een verpleegkundige of verzorgende van de thuiszorg een (paar) keer per nacht langs. Bijvoorbeeld om je te helpen naar de wc te gaan, een wond te verzorgen of om je een injectie of medicijnen te geven. Als je nog maar kort te leven hebt (terminale fase) is het ook mogelijk om palliatieve nachtzorg te krijgen. Dan is er de hele nacht een verpleegkundige of verzorgende aanwezig.

Vrijwilligers gespecialiseerd in palliatieve zorg

Misschien vind je het prettig dat er vaak iemand bij je is. Niet alleen overdag, maar ook ‘s nachts. Lukt dit niet met mantelzorg, dan kan een vrijwilliger helpen.

Vrijwilligers doen geen medische of verpleegkundige handelingen, maar ze kunnen verder overal bij helpen. Bijvoorbeeld bij het wassen en naar het toilet gaan. Vaak ondersteunen of vervangen ze mantelzorgers, zodat die meer (nacht)rust krijgen.

Je kunt hulp van vrijwilligers aanvragen bij verschillende organisaties, zoals:

De vrijwilligers zijn speciaal getraind in het omgaan met mensen in de palliatieve terminale fase én hun naasten. Na een aanvraag heb je meestal binnen 24 uur hulp.

Wil je meer weten over palliatieve zorg thuis en thuis sterven? In Palliatieve zorg thuis lees je er alles over.

Overlijden in een zorginstelling

Kan of wil je niet thuis sterven, dan kan je terecht in een zorginstelling. Er zijn verschillende mogelijkheden:

Martijn, 31 jaar

Jongerenhospice

Martijn had de ziekte van Duchenne. Hij stond positief in het leven en verbleef de laatste fase van zijn leven in een speciaal jongerenhospice. Bekijk Martijns verhaal hier.

een hospice of bijna-thuis-huis
een verpleeghuis met een palliatieve afdeling
een woonzorgcentrum

Je kunt zo’n instelling vaak vooraf bezoeken, om te kijken wat het beste bij je past. Overleg ook met je naasten en (huis)arts wat het beste voor je is. Denk bijvoorbeeld aan:

de sfeer
of er genoeg privacy is
de zorg die je er kunt krijgen
de afstand voor familie en vrienden
of je je eigen huisarts houdt of niet

Overlijden in een hospice of bijna-thuis-huis

Als je graag in een huiselijke sfeer wilt sterven, dan kun je kiezen voor een bijna-thuis-huis of hospice.

Dit zijn kleine ‘huizen’ die zich richten op de verzorging van patiënten in hun laatste levensfase. Meestal zijn er drie tot acht kamers. De bewoners en hun naasten kunnen de woonkamer en de keuken gebruiken. De naasten zijn dag en nacht welkom en kunnen vaak ook blijven slapen. In de meeste bijna-thuis-huizen en hospices is zelfs een (klein) huisdier welkom.

In een bijna-thuis-huis doen vrijwilligers de dagelijkse verzorging. Zij zorgen voor het eten, helpen je naar het toilet en komen langs voor een praatje. Je naasten kunnen dit natuurlijk ook doen. Voor verpleegkundige taken komt de thuiszorg (dagelijks) langs. Je eigen huisarts blijft betrokken bij de medische zorg.

In een hospice werken verzorgenden, verpleegkundigen en vaak ook één of meer gespecialiseerde artsen met kaderopleiding palliatieve zorg. In sommige hospices kan jouw huisarts medische zorg blijven geven. Er is 24 uur per dag professionele hulp aanwezig. Vaak werkt er ook een geestelijk verzorger in het hospice. Vrijwilligers zorgen voor huiselijkheid, bijvoorbeeld door koffie en thee te schenken, de maaltijden te verzorgen, en om extra zorg te geven zoals voorlezen, muziek maken of schilderen. Vrijwilligers kunnen ook ondersteunen in de zorg. De vrijwilligers en verpleegkundigen werken intensief samen om zo goed mogelijk voor jou te zorgen

Meestal komen mensen via hun zorgverlener in een bijna-thuis-huis of hospice. Je kunt ook zelf contact opnemen met een instelling.

De meeste mensen gaan naar een bijna-thuis-huis of hospice om te sterven. Maar je kunt er ook voor een tijdje heen gaan, bijvoorbeeld om je mantelzorgers even rust te geven of om de arts van het hospice te vragen je pijnklachten te behandelen. Daarna kun je, als je dat wilt, alsnog thuis sterven.

Verpleeghuis met palliatieve unit

In een verpleeghuis wonen mensen die altijd zorg nodig hebben. Bijvoorbeeld mensen die lijden aan dementie of gehandicapt zijn geraakt door een beroerte. Er werken allerlei zorgverleners, zoals artsen, verpleegkundigen, psychologen en fysiotherapeuten. Meestal zijn er ook vrijwilligers.

Veel verpleeghuizen hebben een aparte afdeling met eenpersoonskamers, speciaal voor mensen die binnenkort zullen sterven. Je hebt er privacy en rust. Je kunt daar terecht als je niet al in het verpleeghuis woont, dus als je daar alleen het laatste stuk van je leven wilt doorbrengen.

Lees meer over palliatieve (terminale) zorg in het verpleeghuis.

Woonzorgcentrum

Sommige verzorgingshuizen bieden palliatieve terminale zorg, óók voor mensen die daar niet al wonen. In een woonzorgcentrum gaat alles bijna net alsof je thuis bent. ‘Thuis’ is dan je kamer of appartement. Je hebt daar alles wat je nodig hebt, zoals een hoog-laagbed, en een wc en douche die je makkelijk kunt bereiken. Je wordt verzorgd door professionele zorgverleners en vrijwilligers. De medische zorg loopt via je eigen huisarts.

Overlijden in het ziekenhuis

Soms overlijden mensen in het ziekenhuis. Bijvoorbeeld omdat ze na opname in het ziekenhuis niet meer terug kunnen naar hun huis of zorginstelling.

Mensen die gaan sterven krijgen in het ziekenhuis bijna altijd een eigen kamer. Meestal kan de naaste familie dag en nacht op bezoek komen. Soms kunnen familieleden ook blijven logeren.

Sommige ziekenhuizen hebben een speciale afdeling voor patiënten in hun laatste levensfase. Zo’n afdeling ziet er wat huiselijker uit. De zorg is speciaal gericht op deze patiënten.

Als je geen afspraken maakt of niets vertelt tegen je zorgverleners of naasten, kan het zijn dat je in het ziekenhuis overlijdt terwijl je liever thuis of in de instelling had willen blijven. Bijvoorbeeld omdat je in een acute situatie nog wordt opgenomen, terwijl je dit niet eigenlijk niet wilt. Laat dus vooral weten wat jouw wensen zijn in bijvoorbeeld een individueel zorgplan.

Dinie, 64 jaar

Echt aandacht voor haar

Herma is in het hospice overleden. Dinie vertelt hoe ze de zorg daar ervaren heeft. 'Mensen hadden de tijd voor haar. Ze maakten nergens een probleem van.' Lees Dinie's verhaal hier.

Heb je gevonden wat je zocht?

Meer weten? Stel je vraag

Neem voor spoedeisende vragen en vragen over je persoonlijke, medische situatie altijd contact op met je eigen arts of verpleegkundige.