Ons contactpersoon voor alles
Echt misère
‘Het ging allemaal heel snel. Op vrijdag hoorden we dat zijn hoesten waarschijnlijk het gevolg van longkanker was. Fer ging nog wel met mij, onze dochter en kleindochter van 3 jaar naar het Oerol Festival op Terschelling. De dinsdag na Oerol zaten we weer in het ziekenhuis en vertelde de longarts dat het ‘echt misère’ was.
Behandelplan
‘Ze vertelde over een behandelplan met 12 weken chemo, daarna immuuntherapie en veel bezoeken aan het ziekenhuis. Fer en ik zakten wat achterover in onze stoel. Fer zei direct: “Dit gaan we niet doen”. Hij had gezondheidsklachten, hij was al verzwakt. Hij dacht dat hij misschien tijdens de behandelingen zou overlijden. Dat wilde hij niet.’
Palliatief team
‘De longverpleegkundige in het ziekenhuis verwees ons naar het palliatief team van de thuiszorgorganisatie bij ons in de buurt. De volgende dag hadden we een gesprek met de palliatieve zorg verpleegkundige. En de dag daarna kwam onze huisarts langs. “Ik heb het nog nooit gedaan” grapte Fer tegen de verpleegkundige van het palliatief team. Hij legde zich neer bij zijn lot dat hij zou overlijden aan deze ziekte. Er tegen vechten vond hij niet slim, je kunt het toch niet veranderen.’
Contactpersoon
‘We hebben uitgebreid gepraat met de palliatieve zorg verpleegkundige. Samen met nog twee verpleegkundigen waren zij het palliatief team. Alle drie waren ze opgeleid tot palliatieve zorg verpleegkundigen. Dat stelde me gerust.
De verpleegkundige wilde weten wie Fer was, wat hij belangrijk vond en wat hij van de zorg nodig had. Ik liet haar elke week weten hoe het met Fer ging. Dat was voor mij ook fijn. Zo kon ik mijn zorgen kwijt. Bijvoorbeeld als hij meer ging hoesten. Zij was ons contactpunt voor alles. Als we zuurstof nodig hadden, of een hoog-laag-bed. Het werd meteen geregeld.’
Vast ritme
‘Ik en Fer konden goed troost vinden bij elkaar en we bespraken alles. Ook wat ik belangrijk vond in deze tijd. We probeerden ons dagelijkse ritme vast te houden. Ik deed een opleiding tot professionele begeleider bij het vieren van belangrijke momenten in het leven (celebrant). Ik bleef naar de bijeenkomsten van deze opleiding gaan. Dat vond Fer ook belangrijk.’
Blijven koken
‘Fer at bijna niet meer. Ik merkte dat ik stopte met koken van avondeten. Ik at ook steeds minder. Ook dat bespraken we. Ik ging weer gewoon avondeten koken, al was het voor mezelf. Fer heeft me gevraagd of hij misschien naar een hospice moest. Voor mij, om mij te ontlasten. Maar we konden het – met de zorgverleners om ons heen – samen.’
Hoog-laag-bed
‘Fer en ik sliepen niet meer samen. Ik kon niet tegen het gehoest de hele nacht en had slaap nodig. Hij sliep in de woonkamer. Hij verzwakte steeds meer en kon op een gegeven moment niet meer de trap op naar boven om te douchen. Een vriend adviseerde een hoog-laag bed. Dat was moeilijk voor hem, het was tenslotte de laatste stap. Maar hij liet het bed komen en accepteerde het.’
Moe
‘Het is nu 6 maanden geleden dat Fer overleed. In de 12 weken dat Fer thuis was, ging hij snel achteruit en gebeurde veel. “Doodgaan is een hoop geregel” zei Fer. Er kwamen heel veel mensen langs om afscheid van hem te nemen. Ik kende niet iedereen maar ik voelde me wel altijd omringd. Na de uitvaart voelde ik me heel moe. In de dagen na zijn overlijden hield ik de ochtenden altijd vrij voor mezelf. Dat is mijn redding geweest. Nu plan ik langzaam wat dingen in de ochtenden.’
Nazorg
‘2 weken na het overlijden kwam onze huisarts bij mij langs. We hebben gesproken over hoe de periode is gegaan en hoe het met mij gaat. Ik weet dat ik op mezelf moet letten en dat ik altijd bij de huisarts terecht kan. Ook de palliatieve zorg verpleegkundige kwam langs. “Jullie waren zo open” vertelde ze. Ik kon ook nu nog altijd contact opnemen met haar.’
Oerol
‘Dit jaar ga ik weer naar Oerol. Met een vriendin. Niet naar de slaapplaats waar ik altijd met Fer naar toe ging, dat vind ik nog te confronterend. Wel naar de plek waar ik altijd met Fer was. Ik kijk er naar uit.’
Erica is 75 jaar en de vrouw van Fer. Fer was 85 jaar toen hij overleed aan uitgezaaide longkanker. In de laatste weken van zijn leven heeft Fer een podcast opgenomen de verschillende bedevaartstochten die hij heeft gelopen. Je luistert de podcast hier.