Ze maakten nergens een probleem van

Aan het eind van haar leven

‘Herma was nooit ziek, echt nooit. Ik heb COPD dus ben eigenlijk altijd benauwd. Herma werd ineens benauwd. Een bezoek aan de huisarts en medicijnen hielpen niet. Er werd een foto van haar longen gemaakt in het ziekenhuis. En wat er toen gebeurde is bizar. Ik snap het zelf nog steeds niet. We waren net thuis van het ziekenhuis toen Herma gebeld werd. Ze kreeg te horen dat ze kanker had en het zat overal. Haar botten, longen, hersenen, echt overal. Toen ze ophing, kon ze niet meer praten. Er kwam geen geluid meer uit haar. Ze kon ook ineens niet meer lopen. Haar benen werkten niet meer.’

Geen behandeling in het ziekenhuis 

‘Ik heb het ziekenhuis teruggebeld maar ik weet niet met wie Herma gesproken had. Ze kon het zelf ook niet meer zeggen. Het leek wel alsof ze hele erge dementie had, van het ene op het andere moment. Zo vreemd. Ik kon ook niks meer met haar bespreken. Ze moest terug naar het ziekenhuis, maar daar konden ze niets meer voor haar doen. Onze huisarts is geweest en heeft ons toen erg geholpen. We wilden graag thuisblijven maar dat kon niet. Het was middenin coronatijd. Er waren niet genoeg vrijwilligers en 24-uurs-zorg was ook niet mogelijk. Alleen kon ik het niet.’

Palliatieve zorg in het hospice 

‘Ik wist van het hospice. Dus de huisarts heeft geregeld dat ze daarnaartoe kon. Ze werd gebracht in een ambulance. Haar twee zoons mochten mee. Dat vond ik heftig. Dat ik toen niet mee kon, en alleen achterbleef. Maar dat ging met mijn gezondheid niet. Ik had het wel fijn gevonden, als er iemand bij mij was gebleven toen Herma werd opgehaald. Het was ineens zo stil in huis.’

Hospice

‘Toen Herma in het hospice lag, heb ik de zorg als heel positief ervaren. Er was echt aandacht voor haar. Eén-op-één. Mensen hadden de tijd voor haar. Ze maakten nergens een probleem van. Ons hondje kon mee naar de kamer. En er was ook aandacht voor mij. Ik heb gesprekken gevoerd met de psycholoog daar. En ik kon altijd mee-eten, al heb ik daar nooit gebruik van gemaakt. Het was ook een hele rustige, groene omgeving en ze had een mooie kamer. We hebben veel mooie foto’s kunnen maken, die staan nog door mijn hele huis.’

Verblijf in het hospice 

‘Herma is een maand in het hospice geweest. Toen is ze overleden. In het hospice noemde ze ineens mijn naam. Toen zijn we wat gaan oefenen. Maar naast een paar namen is haar spraak niet meer teruggekomen. Dat blijf ik moeilijk vinden. Wij hadden het nooit over de dood. Herma was ook geen prater. Ik wilde het wel maar dan zei ze altijd: ‘Dat stellen we maar even uit. We hebben nog tijd genoeg.’ Herma heeft samen met haar broer veel geregeld voor hun ouders toen die in de laatste levensfase zaten. Daar heb ik dingen van overgenomen voor haarzelf. Maar of ze het echt zo wilde, dat weet ik niet.’

Dinie (links op de foto) is 64 jaar en was getrouwd met Herma, 72 jaar. Herma had uitgezaaide longkanker. Herma is op 20 maart 2021 overleden.